Voor de verandering eens geen artikel over een voedingssupplement, dieet, studie, of iets anders, maar een boekrecensie. Om precies te zijn het boek genaamd ‘Handboek bouw jouw voedingsplan’ door niemand minder dan Rob van Berkel. Rob van Berkel is een diëtist met een passie voor wetenschappelijk onderzoek. Hij heeft al eerder een boek over overgewicht en obesitas uitgebracht (een aanrader overigens) en schrijft evidence-based artikelen over voeding en gezondheid op zijn website overvoedingengezondheid.nl. Ook is hij regelmatig op social media te vinden waar hij ook veel nuttige informatie deelt en altijd in is voor een goede discussie.
Genoeg over Rob, nu z’n boek. Het boek is, volgens de omslag, bedoeld voor ‘fitness, sport en health professionals zoals personal trainers, fysiotherapeuten, voedingscoaches, sportcoaches en andere vakgenoten die hun klanten of sporters intensief en doelgericht op voeding willen coachen’. Verder is het boek opgesplitst in tien hoofdstukken, namelijk:
- Wat heb je nodig?
- Energie en voedingsstoffen
- De energiebalans
- Wat zijn (on)gezonde voedingsmiddelen?
- Wat zijn (on)gezonde voedingspatronen?
- Gewichtsverlies
- Gewichtstoename en spieropbouw
- Etiketten lezen
- Begrijpen van voedings- en gezondheidsclaims
- Feiten en fabels
In ieder hoofdstuk komt kort, maar krachtig, een boel aanbod. Het geheel is hierbij voorzien van inline-referenties naar de wetenschappelijke literatuur, wat mijns inziens inmiddels een must is in deze branche. Toch wordt dit bijna nooit gedaan, en dus vind ik het een enorm pluspunt dat Rob dit wel doet.
In de eerste drie hoofdstukken komen basisaspecten omtrent voeding aan bod. Een heldere uitleg over vitamines en mineralen en waar ze voor nodig zijn, een beschouwing van de macronutrienten met de gezondheidseffecten ervan gebaseerd op recent epidemiologisch onderzoek, en een heel hoofdstuk over het fundament van afvallen en aankomen: de energiebalans. Handig hierbij is dat veel praktische cijfers worden aangereikt met de juiste nuance. Dus niet ‘X verlaagt de bloeddruk’, maar concreet ‘Een hogere inname van voedingsvezels met 10 gram/dag leidt tot een daling van de diastolische bloeddruk met ongeveer 1-2 mmHg’.
De daaropvolgende twee hoofdstukken, ‘Wat zijn (ongezonde) voedingsmiddelen?’ en ‘Wat zijn (on)gezonde voedingspatronen?’ geeft een opsomming van respectievelijk veelvoorkomende voedingsmiddelen vanuit de Nederlandse situatie en veel gehanteerde voedingspatronen. Hierbij wordt per voedingsmiddel en -patroon een korte introductie gegeven waarna wederom weer veel concrete take-home messages komen vanuit de wetenschappelijke literatuur.
Hierna volgen twee hoofdstukken die deze zaken in de praktijk proberen te brengen: ‘Gewichtsverlies’ en ‘Gewichtstoename en spieropbouw’. Met goede voeding iemand laten afvallen of aankomen. Rob benadrukt hierbij gelukkig ook het belang van een hoge eiwitinname die cruciaal is voor spiermassabehoud of -winst.
Tot slot zijn de drie laatste hoofdstukken in mijn ogen vooral amusant. Er wordt uitgelegd wanneer bepaalde zaken wel of niet op een etiket mogen staan, en wat ze dus inhouden. Wist je bijvoorbeeld dat als een voedingsmiddel voor meer dan 0.9% uit GGO’s (Genetisch Gemodificeerd Organisme) bestaat dat de fabrikant dit dan verplicht op het etiket moest zetten? Ik niet in ieder geval. Ook staat er een uitgebreide lijst van voedingsclaims en onder welke voorwaarde deze zijn toegestaan om te gebruiken door een fabrikant. Zo mag bijvoorbeeld de claim ‘Vetarm’ worden gebruikt wanneer het vetgehalte van het product maximaal 3 g/100 g is, of 1 g/100 ml. (Met uitzondering van halfvolle melk: 1.8 g/100 ml.)
Het boek gaat niet de diepte in, maar daar zijn genoeg andere boeken voor. Wat het wel doet is de essentie van veel voedingsonderzoek goed samenvatten in dit korte boekje. Normaal gesproken erger ik me na enkele bladzijdes al mateloos aan de flauwekul die gepredikt wordt in menig boek dat met voeding te maken heeft. Zo las ik laatst het boek “Hoe word je 100?” van Willam Cortvriendt. Zoals Rob Geus zou zeggen, man man man man man man, daar word je niet vrolijk van. Gelukkig werd ik wel vrolijk van het boek van Rob.
Mocht je het boek willen aanschaffen, hij is te koop op Bol.com.
Belangenverstrengeling: ik heb een exemplaar van het boek gekregen om deze recensie te kunnen schrijven. Voor de rest ben ik volledig vrij geweest in wat hier komt te staan en heb ik geen vergoeding gekregen voor dit stuk.